W bieżącym roku przypada 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Niestety, z racji obostrzeń pandemicznych, nie możemy jako społeczność kopernikańska uczcić tego wydarzenia gromadząc się na uroczystym apelu w murach naszej szkoły. Proponujemy więc krótki rys historyczny i obejrzenie pamiątkowych zdjęć z akademii w 2018 roku. Zachęcamy także do udziału w bardzo atrakcyjnym konkursie fotograficznym! Szczegóły znajdziecie na szkolnym Facebooku. Konstytucja 3 Maja została uchwalona w 1791 roku przez Sejm Czteroletni zwany także Sejmem Wielkim. Autorami ustawy zasadniczej był król Stanisław August Poniatowski i wybitny polityk polskiego oświecenia – Ignacy Potocki.
Główne motywy uchwalenia Ustawy Rządowej zostały zawarte w jej preambule: „Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł (…), poznawszy zadawnione rządu naszego wady (…), wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów (…), dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic (…), niniejszą konstytucję uchwalamy”
Ustawa zasadnicza utrzymana była w duchu oświecenia. Wprowadziła trójpodział władzy i stwierdzała, że „wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu” .
Konstytucja zniosła paraliżujące parlament liberum veto. Wszelkie decyzje miały zapadać większością głosów. Posłowie zostali uznani za reprezentantów całego narodu. W ten sposób stworzono podstawy pod sprawnie działający parlament.
Władzę wykonawczą w Rzeczpospolitej miał sprawować król i Straż Praw. Każdy dokument wydawany przez monarchę musiał posiadać kontrasygnatę odpowiedniego ministra. Oznaczało to poważne ograniczenie władzy króla. W miejsce wolnej elekcji wprowadzono koncepcję tronu dziedzicznego.
Twórcy Konstytucji 3 Maja zdawali sobie sprawę z konieczności dalszych prac nad reformą państwa. Ustalono więc, że co 25 lat odbywać się będzie sejm nadzwyczajny, modyfikujący ustawę zasadniczą.
Konstytucja 3 Maja w ocenie historyków:
Andrzej Ajnenkiel: „Szczególnie doniosłą rolę odegrała Ustawa Majowa w procesie kształtowania nowoczesnego narodu polskiego, rozwijania postaw patriotycznych, tworzenia klimatu walki o całość i wolność Rzeczypospolitej. (…) Uzewnętrzniło się to wyraźnie w dobie powstania kościuszkowskiego. Władze powstańcze (…), nawiązywały bezpośrednio do jej haseł: obrony integralności terytorialnej państwa, jego suwerenności, swobód politycznych”.
Jerzy Łojek: „Konstytucja 3 Maja przeszła do historii jako jedno z trzech wielkich dzieł konstytucyjnych XVIII w.: razem z konstytucją amerykańską 1787 r. i z konstytucją rewolucyjnej Francji z września 1791 r. Historiografia światowa uznała te trzy dzieła za latarnie ideowe epoki”
Henryk Samsonowicz stwierdził, że Konstytucja stanowi „ważny element pamięci zbiorowej, bez której żadna wspólnota istnieć nie może”. Jego zdaniem Polska odzyskiwała niepodległość trzykrotnie: 3 maja 1791, 11 listopada 1918 i 4 czerwca 1989 roku.
Aby poczuć nastrój tego niezwykłego święta pragniemy przytoczyć fragment Mazurka 3 Maja ze słowami
R. Suchodolskiego odśpiewanego przez kopernikański chór:
Witaj majowa jutrzenko
Świeć naszej polskiej krainie,
Uczcimy ciebie piosenką,
Która w całej Polsce słynie:
/Witaj Maj, piękny Maj,
U Polaków błogi raj!/ bis
Kończąc, zachęcamy Was do obejrzenia film „Sekrety obrazu Jana Matejki. Konstytucja 3 Maja 1791 roku” oraz śledzenia bardzo interesujących wydarzeń przygotowanych przez pracowników Zamku Królewskiego w Warszawie w związku z obchodami 230. rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej
(www.zamek-krolewski.pl).
Kacper Jucha – przewodniczący klasy 2d3
Barbara Latkiewicz- wychowawczyni klasy